Episode 01 - Chapter 40 - Canto on bidding farewell to Vibheeshana/Sugreeva.

Chapter 40 – Canto on Bidding Farewell (to Vibheeshana, Sugreeva) - விடை கொடுத்த படலம்

 

(In your narrator’s younger days – even in’60s and ‘70s it was a horrible sight to see audiences dispersing and scooting to the exit doors – just to be ahead of the rest in catching a bus or autorickshaw – as the national anthem started playing in a cinema theatre of as the vidwan or vidwamsini started – Neenaama Rupamulaku, Nitya Jaya Mangalam, in a Carnatic music concert. This cultural aberration got corrected over time, thanks to the print and visual media which began to occupy critical societal space, flagged and criticized this barbaric tendency.

 

With Sri Rama Pattabhishekam over, with the celebrations sumptuously enjoyed by everyone, this concluding instalment might take the place of that ‘avertable feature’. Let me assure you all this: Kamban rises well above his exalted poetic best in this small concluding essay. He conjures up an unthinkable, unimaginable scene in what could have remained a rather staid function of Rama honouring all the visiting guests and bidding Aadhieu to them. As you would see in this selection, Kamban would have Rama tell Hanuman – ‘There is nothing – absolutely nothing that I could give you, that would even remotely stack up to the monumental, indescribable, contributions you have made in our cause. I am offering myself to you – please do come on and hug me heartily; even that would fail to measure up.’ We heard Ms. Sumathi with her inimitable eloquence expatiate this scene for us, enthralling all of us last Sunday. She alluded to the ‘thula bharam’ allegory: Rama offered His own self as a counter-weight against Hanuman’s selfless service in the cause of Dharma – and found himself outweighed. Rama outmatched his forbear Sibi in this particular context.

 

And there are, of course, a lot of other delectable nuggets as well. And last, but not the least, the concluding verse that would give us the devotional meaning of reciting or listening to this great epic shall not be missed.

 

LOKAABHI RAAMAM SRI RAMAM, BHUYO, BHUYO, NAMAMYAHAM.)

 

Rama and Sita seated on the Ayodhya Throne:

பூமகட்கு அணி அது என்னப்  பொலி பசும்பூரி சேர்த்தி,

மாமணித் தூணின் செய்த மண்டபம் அதனின் நாப்பண்,

கோமணிச் சிவிகை மீதே, கொண்டலும் மின்னும் போல,

தாமரைக் கிழத்தியோடும் தயரத ராமன் சார்ந்தான்.

 

Dasaratha Rama was seated along with Sita Sri Mahalakshmi incarnate, on the exquisitely ornate throne of Ayodhya – resembling a rain cloud alongside a lightning, like a grand ornament on Mother Earth.

 

விரிகடல் நடுவண் பூத்த  மின் என ஆரம் வீங்க,

எரிகதிர்க் கடவுள் தன்னை  இனமணி மகுடம் ஏய்ப்பக்

கருமுகிற்கு அரசு செந்தாமரைமலர்க்  காடு பூத்து, ஓர்

அரியணைப் பொலிந்தது என்ன, இருந்தனன் அயோத்தி வேந்தன்.

 

Rama, now the King of Ayodhya, was seated on that magnificent throne, like a dark cloud ensconced in a lotus forest, with a brilliant necklace that resembled a streak of lightning in the midst of a vast sea; (the necklace the lightning; the broad chest of Rama, the vast sea) with the glow and brilliance of the crown defeating the brilliance of the sun.

 

Young maidens fan Rama with the kavari bushtail:

 

மரகதச் சயில மீது வான் நிலாப் பாய்வது என்ன

இருகுழை இடறும் வேற்கண்,  இளமுலை, இளநலார்தம்

கரகமலங்கள் பூத்த கற்றை அம் கவரி தறெ்ற,

உரகரும், நரரும், வானத்து உம்பரும், பரவி ஏத்த.

 

Young maidens, holding the ‘kavari’ bushtail fans in their tender lovely lotus-hands, were fanning Rama (as he was seated on the throne) like cool silvery rays of moon caressing him.

 

The Royal Parasol:

 

உலகம் ஈர் ஏழும் தன்ன ஒளிநிலாப் பரப்ப வானில்

விலகி நின்று ஒளிரும் திங்கள் வெட்கி உள் கருப்புக் கொள்ள,

கலக வாள் நிருதர் கோனைக் கட்டு அழித்திட்ட கீர்த்தி

இலகிமேல் நிவந்தது என்ன எழு தனிக் குடை நிழற்ற.

 

The unique white royal parasol covered the throned Rama, covering all the fourteen worlds with its silvery glow, with the moon standing aside in shame, with the reputation of having savaged the wicked king of Rakshasas connoting its lofty perch.

 

A reveling music concert and the enrapturing dance of beautiful danseuses:      

         

மங்கல கீதம்பாட,  மறையவர் ஆசி கூற,

சங்கு இனம் குமுற, பாண்டில் தண்ணுமை துவைப்ப, தா இல்

பொங்கு பல் இயங்கள் ஆர்ப்ப, பொரும் கயல் கருங்கண், செவ்வாய்,

பங்கய முகத்தினார் கள் மயில்நடம் பயில மாதோ.

 

With a well-trained orchestra streaming auspicious hymns, with vedhic scholars offering blessings, with conches blowing, the pulsing percussion instruments filling the air with their engulfing rhythm, other flawless instruments joining in concert, lovely, fish-eyed, red-lipped, lotus-faced young maidens danced around with the grace and beauty of exquisite peacocks.

 

Subject kings paying tribute to Emperor Rama:       

         

திரைகடல் கதிரும் நாணச் செழுமணி மகுட கோடி

கரைதரெிவு இலாத சோதிக்  கதிர் ஒளி பரப்ப, நாளும்

வரைபொரு மாட வாயில்  நெருக்குற வந்து, மன்னர்

பரசியே வணங்கும் தோறும் பதயுகம் சேப்ப மன்னோ.

 

With the rAadhiance of countless crowns of the subject kings (paying obeisance at Rama’s feet)  the brilliance from the countless crowns putting to shame the crimson sun rising above the seas, with the grand palace gates witnessing a stampede of those subject kings, vying to find the Ayodhya King’s feet.

 

பதயுகம் – a pair of feet.

 

உடைத்தனை வஞ்சப் பிறவியை உள்ளம் உருகும் அன்பு

படைத்தனை பத்ம பதயுகம் சூடும் பணி எனக்கே

அடைத்தனை நெஞ்சத் தழுக்கைஎல்லாம்நின் அருட்புனலால்

துடைத்தனை சுந்தரி நின் அருள் ஏதென்று சொல்லுவதே.

… Abhirami Andhaadhi.

 

 மந்திரக் கிழவர் சுற்ற, மறையவர் வழுத்தி ஏத்த,

தந்திரத் தலைவர் போற்ற, தம்பியர் மருங்கு சூழ,

சிந்துரப் பவளச் செவ்வாய்த்  தரெிவையர் பலாண்டு கூற,

இந்திரற்கு உவமை ஏய்ப்ப எம்பிரான் இருந்த காலை.

 

As Rama was seated on his throne, his exalted presence comparable with Indra in his celestial durbar, with the holy sages swarming, vedhic scholars singing his praise and blessing him, (swasti vacanam) with the councilors extolling his attributes, his three brothers along side him, with lovely red-lipped maidens wishing him longevity…

 

Sugreeva arrives with his vanara entourage and pays his respects to Rama:

 

மயிந்தன், மா துமிந்தன், கும்பன்,    அங்கதன், அனுமன், மாறு இல்

சயம் தரு குமுதக் கண்ணன்,  சதவலி, குமுதன், தண்தார்

நயம்தரெி ததிமுகன், கோகச முகன், முதல நண்ணார்

வியந்து எழும் அறுபத்து ஏழு கோடியாம் வீரரோடும்.

 

Sugreeva, the king of Kishkinta arrived along with his commanders – Mayindan, Thumindan, Kumban, Angadan, Hanuman, Kumudakkannan, Sathavali, Kumudan, Dadhimukhan, Kokasamukan and the sixty-seven crore vanara warriors arrived and paid his respects to Rama. (The poet lumps Hanuman and Angada with Maindan, Thumindan,etc. – even-handed?)               

 

ஏனையர் பிறரும் சுற்ற, எழுபது வெள்ளத்து உற்ற

வானரரோடும் வெய்யோன் மகன் வந்து வணங்கிச் சூழ,

தேன் இமிர் அலங்கல் பைந்தார் வீடணக் குரிசில் செய்ய

மான வாள் அரக்கரோடும் வந்து, அடிவணங்கிச் சூழ்ந்தான்.

 

As Sugreeva and his large entourage were paying obeisance to Rama, Vibheeshana arrived along with his Rakshasa aides and paid his respects to Rama.

 

.வெற்றி வெஞ் சேனையோடும், வெறிப் பொறிப் புலியின் வெவ்வால்

சுற்றுறத் தொடுத்து வீக்கும்  அரையினன், சுழலும் கண்ணன்,

கல்திரள் வயிரத் திண்தோள் கடுந்திறல் மடங்கல் அன்னான்,

எற்றுநீர்க் கங்கை நாவாய்க்கு  இறை, குகன், தொழுது சூழ்ந்தான்.

 

Guha arrived and paid his respects to Rama.

Rama receives his guests graciously and bids them to stay in Ayodhya comfortably.          

வள்ளலும் அவர்கள் தம்மேல் வரம்பின்றி வளர்ந்த காதல்

உள்ளுறப் பிணித்த செய்கை ஒளிமுகக் கமலம் காட்ட,

அள்ளுறத் தழுவினான் போல் அகம் மகிழ்ந்து, இனிதின், நோக்கி,

‘எள்ளல் இல்லாத மொய்ம்பீர்! ஈண்டு இனிது இருத்திர் ‘என்றான்.

 

The most generous Rama, with boundless love and affection for his guests, with his face reflecting that love and caring, pleased as if he was embracing them heartily individually, would ask them to stay, in royal, palace comfort, as his esteemed guests.

           

நல்நெறி அறிவு சான்றோர்,  நான்மறைக் கிழவர், மற்றைச்

சொல்நெறி அறியும் நீரார்,  தோம் அறு புலமைச் செல்வர்,

பல்நெறி தோறும் தோன்றும் பருணிதர், பண்பின் கேளிர்,

மன்னவர்க்கு அரசன் பாங்கர்,மரபினால் சுற்ற மன்னோ.

 

The learned, the vedhic scholars, the ministers, the poets and litterateurs, pundits (பருணிதர்) in multifarious disciplines, the cultured elites, all of them paid their respects to Rama, the King of Kings, in their respective order.  

 

பிரசினங் கேள்வியாமே, பிரமுதிதஞ் சந்தோஷம்,

தரியலர் பகைவராமே, தருமனாளே முக்கூட்ட்த்

திருமரங்கணவமாமே, திருசியத்துவமேபார்வை

பருணிதர் புலவராமே, பாரதர் கெளரவர்பேர்

… Chintamani Nigandu (Nigandus – there are several of them in Thamizh are word encyclopedias.)

 

தேம்படு படப்பை மூதூர்த்  திருநகர் அயோத்தி சேர்ந்த

பாம்பு அணை அமலன் தன்னைப் பழிச்சொடும் வணக்கம் பேணி

வாம்புனல் பரவை ஞாலத்து அரசரும் மற்று உேளாரும்

ஏம்பல் உற்று இருந்தார்; நொய்தின், இருமதி இறந்தது அன்றே.

 

All the kings and other dignitaries (including the seventy vellam strong vanaras) were entertained to the royal hospitality and pleasures of the Ayodhya palace – and two months just melted away இருமதி இறந்தது. ஏம்பல் – pleasure, revelry.

 

Rama honours everyone with appropriate presents and giveaways:

 

மறையவர் தங்கட்கு எல்லாம் மணியொடு முத்தும், பொன்னும்,

நிறைவளம் பெருகு பூவும்,  சுரபியும் நிறைத்து, மேல்மேல்,

குறை இது என்று இரந்தோர்க்கு எல்லாம்  குறைவு அறக் கொடுத்து, பின்னர்,

அறைகழல் அரசர் தம்மை  ‘வருக ‘என அருள, வந்தார்.

 

Rama gifted all the vedhic scholars (Brahmanas) gold, precious gems, pearls, fertile land and milch animals; and for those who wished for more, gave them to their heart’s content. Then he called in the assembled kings – for similar honouring. And all of them arrived in his presence. நிறைவளம் பெருகு பூவும் – very fertile land. சுரபி – cows.

 

அய்யனும் அவர்கள் தம்மை   அகம்மகிழ்ந்து, அருளின் நோக்கி

வய்யகம், சிவிகை, தொங்கல்,  மாமணி மகுடம், பொன்பூண்,

கொய் உளைப் புரவி, திண்தேர்  குஞ்சரம் ஆடை இன்ன

மெயுறக் கொடுத்த பின்னர் கொடுத்தனன் விடையும் மன்னோ.

 

Rama, looking at all those kings with grace and affection, presented them vast domains, palanquins, necklaces, richly gem-studded crowns, fine horses that were decorated with golden bridles, stout chariots, royal elephants, and fine clothes. And bid them all farewell.

 

Sugreeva receives gifts from Rama:

           

 சம்பரன் தன்னை வென்று தயரதன் நின்ற காலத்து

உம்பர்தம் பெருமான் ஈந்த ஒளிமணிக் கடகத்தோடும்

கொம்புடை மலையும் தேரும்,  குரகதக் குழுவும் தூசும்

அம்பரம் தன்னை நீத்தான்  அலரி காதலனுக்கு ஈந்தான்.

 

Rama presented to Sugreeva, son of Surya, with the priceless bracelet that Indra had gifted to Dasaratha as a token of the former’s appreciation of Dasaratha defeating Sambarasura, fighting on behalf of the celestials, fine elephants, chariots, fine horses and grand clothes.

 

Angada is honoured:

 

அங்கதம் இலாத கொற்றத்து  அண்ணலும், அகிலம் எல்லாம்

அங்கதன் என்னும் நாமம்  அழகுறத் திருத்துமாபோல்,

அங்கதம் கன்னல் தோளாற்கு  அயன் கொடுத்த அதனை ஈந்தான்,

அங்கதன் பெருமை மண்மேல்  ஆர் அறிந்து அறைய கிற்பார்.

 

Rama presents to Angada the divine armlet that Brahma had gifted to the Ikshwakus long ago – who can recall adequately the great honour that Angada received from Rama here?

 

அங்கதம் – தோள்வளை - armlet

 

Angada receives more:

 பின்னரும் அவனுக்கும் ஐயன்  பெருவிலை ஆரத்தோடும்

மன்னும் நுண்தூசும், மாவும், மதமலைக் குழுவும், ஈயா,

‘உன்னை நீ அன்றி, இந்த  உலகினில் ஒப்பு இலாதாய்!

மன்னுக கதிரோன் மைந்தன் தன்னொடும் மருவி ‘என்றான்.

 

Rama would gift more to Angada – a priceless necklace, fine clothes, horses and elephants and would bless him: “Oh! Matchless One! Live in concert with your King, Sugreeva, well and happily.”

           

 Rama ‘gifts’ Hanuman: Kamban scales new heights in this verse;

         

மாருதி தன்னை ஐயன் மகிழ்ந்து, இனிது அருளின் நோக்கி,

‘ஆர் உதவிடுதற்கு ஒத்தார், நீ அலால்? அன்று செய்த

பேர் உதவிக்கு யான்செய் செயல் பிறிது இல்லை; பைம்பூண்

போர் உதவிய திண்தோளால் பொருந்துறப் புல்லுக ‘என்றான்.

 

 Looking at Hanuman with deep-hearted affection and joy, Rama would ask him – ‘Who could be equated with you for all the help that you had rendered, except you? For what you had done to me for all those priceless help, I cannot reciprocate adequately. Please hug me with your mighty shoulders that carried the war for us.”         

         

என்றலும், வணங்கி நாணி, வாய் புதைத்து, இலங்கு தானை

முன்தலை ஒதுக்கி நின்ற மொய்ம்பனை முழுதும் நோக்கி

பொன்திணி வயிரப் பைம்பூண் ஆரமும், புனைமென் தூசும்

வன்திறல் கயமும், மாவும், வழங்கினன், வழங்கு சீரான்.

 

Hanuman is shrunk in humbleness and embarrassment. As Hanuman, so flush with a bashful joy, stood there with his hands covering his lips in great respect with his head bent, - a very picture of humility,  Rama looking at him heartily, presented him with a diamond-studded gold necklace and very fine clothes and along with them countless elephants and horses.          

 

Rama looks at Sita as if to ask her – what would be your prize to Hanuman?

         

பூமலர்த் தவிசை நீத்து, பொன் மதில் மிதிலை பூத்த

தேமொழித் திருவை ஐயன் திருவருள் முகந்து நோக்க,

பாமறைக் கிழத்தி ஈந்த பருமுத்த மாலை கைக்கொண்டு

ஏமுறக் கொடுத்தாள், அன்னாள் இடர் அறிந்து உதவினாற்கே.

 

 Rama looked at Sita, that Mahalakshmi who left her lotus-seat and was born in Mithila, (as if to ask her, what would be your gift to this one?), Sita would give to Hanuman, who always materialized to help when she was in irretrievable distress,  the lovely string of lustrous, large pearls which Anasuya, consort of Sage Atri, gave her while Rama Sita and Lakshmana were in the sage’s asram during their forest abdication.  

         

Jambavan is honoured:

 

சந்திரற்கு உவமை சான்ற, தாரகைக் குழுவை வென்ற

இந்திரற்கு ஏய்ந்ததாகும் என்னும் முத்தாரத்தோடு

கந்து அடு களிறு, வாசி, தூசு, அணிகலன்கள் மற்றும்

உந்தினன், எண்கின், வேந்தற்கு உலகம் முந்து உதவினானே.

 

Rama presented Jambavan with a pearl necklace that befitted being with Indra; and with elephants, horses, fine clothese and ornaments.         

         

Neelan is honoured:

நவமணிக் காழும், முத்து மாலையும், நலம்கொள் தூசும்,

உவமை மற்று இலாத பொற்பூண்  உலப்பு இல பிறவும், ஒண்தார்க்

கவனவெம் பரியும், வேகக் கதமலைக்கு அரசும், காதல்

பவனனுக்கு இனிய நண்பன்  பயந்தடெுத்தவனுக்கு ஈந்தான்.

 

Rama presented Neelan with necklaces studded with nova ratnas, pearl strings, fine clothes, matchlessly fine horses, decorated with gold ornaments and powerful elephants.

           

Satavali is honoured;      

 

பதவலிச் சதங்கைப் பைந்தார்ப் பாய்பரி, பணைத்திண் கோட்டு

மதவலிச் சைலம், பொன்பூண், மாமணிக் கோவை, மற்றும்

உதவலின் தகைவ அன்றி,  இல்லன உள்ள எல்லாம்

சதவலி தனக்குத் தந்தான்  சதுமுகத்தவனைத் தந்தான்.

 

Rama presented Satavali with fine, speeding horses decorated with ankle bells, long tusked hill like elephants, golden ornaments, gem-studded garlands, and everything that shall fill in as completing all needs. Rama is called by the poet by the appellation - சதுமுகத்தவனைத் தந்தான் – one who gave birth to the four-faced Brahma.

 

Kesari is honoured:

பேச அரிது ஒருவர்க்கேயும்  பெருவிலை இதனுக்கு; ஈதுக்

கோ, சரி இலது என்று எண்ணும்  ஒளிமணிப் பூணும் தூசும்,

மூசு எரிக்கு உவமை வெம்மை  மும்மதக் களிறும், மாவும்,

கேசரி தனக்குத் தந்தான் கிளர்மணி முழவுத் தோளான்.

 

Rama honours Kesari with gifts that were measuring up to Kesari’s great deeds – fine gold ornaments, grand clothes, rutting elephants, horses and a lot else.

 

Nalan and others are honoured:

 

வளன் அணிகலனும், தூசும், மாமதக் களிறும், மாவும்,

நளனொடு குமுதன், தாரன், நவை அறு பனசன், மற்றோர்

உளம் மகிழ்வு எய்தும் வண்ணம் உலப்பு இல பிறவும் ஈந்தான்

குளன் அமர் கமல வேலிக் கோசலக் காவலோனே.

 

Plenty of ornaments, fine clothes, elephants, horses and a lot else were presented by Rama to Nalan, Kumudan, Thaaran, Panasan and all others, for them to feel greatly honoured and filled with joy.

 

Rama blesses the Seventy Vellam strong vanaras with his grace and look of love and compassion:

அவ்வகை அறுபத்து ஏழு கோடியாம் அரியின் வேந்தர்க்கு

எவ்வகைத் திறனும் நல்கி,  இனியன பிறவும் கூறி,

பவ்வம் ஒத்து உலகில் பல்கும் எழுபது வெள்ளம் பார்மேல்

கவ்வை அற்று இனிது வாழக் கொடுத்தனன் கருணை நோக்கம்.

After appropriately honouring all the seventy vellam strong vanaras and handing them very pleasant compliments, Rama conferred on them his look of grace and infinite compassion – for them to live a long, joyous and distress-free life.

 

Vibheeshana is honoured:

 

மின்னை ஏய் மௌலிச் செம் கண்  வீடணப் புலவர் கோமான்

தன்னையே இனிது நோக்கி, ‘சராசரம் சுமந்த சால்பின்

நின்னையே ஒப்பார் நின்னை  அலது இலர்; உளரேல், ஐய!

பொன்னையே இரும்பு நேரே பொருவென ஒக்கும் என்றான்.

         

Rama looked at Vibheeshana, the one with a glittering crown that would shame a lightning,  the very learned King (of Lanka), with adoring love and said: ‘There is no one to compare with you amongst all of the beings that this universe bears; if there is one, at all, Sir, it would be comparing gold with pathetic iron.’

 

என்று உரைத்து, அமரர் ஈந்த எரிமணிக் கடகத்தோடு

வன்திறல் களிறும், தேரும், வாசியும், மணிப்பொன் பூணும்,

பொன்திணி தூசும், வாசக் கலவையும், புதுமென் சாந்தும்,

நன்று உற, அவனுக்கு ஈந்தான் நாகணைத் துயிலில் தீர்ந்தான்.

 

Exalting Vibheeshana thus, Rama honoured him with priceless presents – a pair of armlets wrought with rubies glowing like fire, elephants, chariots, horses, golden ornaments, fine garments made with gold lace, perfumes, and sandal paste.

 

 Guha is honoured and bid farewell.

 

சிருங்கபேரம் அது என்று ஓதும் செழுநகர்க்கு இறையை நோக்கி,

‘மருங்கு இனி உரைப்பது என்னோ, மறு அறு துணைவற்கு? ‘என்னா,

கருங் கைம்மாக் களிறும், மாவும்,  கனகமும், தூசும், பூணும்,

ஒருங்குற உதவி, பின்னர் உதவினன் விடையும் மன்னோ.

 

Addressing Guha, the lord of ‘Sringaberam’ (on the banks of Ganga), Rama would laud him: ‘What is there for me to say to you, one who is a spotless associate of all times?’ Honoured him with great presents – Elephants, horses, gold, fine garments, jewels. And bid him farewell.

 

Rama bids farewell to Hanuman, Angada, Jambavan, Sugreeva:

அனுமனை, வாலி சேயை, சாம்பனை, அருக்கன் தந்த

கனைகழல் காலினானை, கருணையங் கடலும் நோக்கி,

‘நினைவதற்கு அரிது நும்மைப் பிரிக என்றல்; நீவிர் வைப்பும்

எனது அது காவற்கு இன்று என் ஏவலின் ஏகும் ‘என்றான்.

 

Bidding Aadhieu to Hanuman, Angada, Sugreeva and others, Rama, the repository of all compassion, would convey to them the pain of having to let them go: ‘It is unthinkable for me to be without all of you. Your residence is mine too; to secure it is my duty.’

 

 Rama bids Adieu to Vibheeshana:

இலங்கை வேந்தனுக்கும் இவ்வாறு  இனியன யாவும் கூறி

அலங்கல் வேல் மதுகை அண்ணல் விடைகொடுத்து அருளலோடும்,

நலம் கொள் பேர் உணர்வின் மிக்கோர், நாடுறு நெஞ்சர், பின்னர்க்

கலங்கலர், ‘ஏய செய்தல்  கடன் ‘எனக் கருதிச் சூழ்ந்தார்.

 

Rama offered solace and adoration to Vibheeshana as well. All of them, comforting themselves that to comply with Rama’s bid was their duty, would pay their obeisance to Rama once again and were set homewards, unwillingly though.

 

பரதனை, இளைய கோவை, சத்துருக்கனனை, பண்பு ஆர்

விரத மாதவனை, தாயர் மூவரை, மிதிலைப் பொன்னை,

வரதனை வலங்கொண்டு ஏத்தி  வணங்கினர் விடையும் கொண்டே,

சரதமா நெறியும் வல்லோர் தத்தம பதியைச் சார்ந்தார்.

 

All of them taking leave of Bharatha, Lakshmana, Satrugna, Vasishta, the three royal mothers, Sita, and Rama, circumambulated each of them, prostrated before them and took leave of them. All of them reached their respective places.

           

 Vibheeshana drops Guha and Sugreeva in their respective places and reaches Lanka;        

 

குகனைத்தன் பதியின் உய்த்து, குன்றினை வலம்செய் தேரோன்

மகனைத் தன்புரத்தில் விட்டு, வாள் எயிற்று அரக்கர் சூழ,

ககனத்தின் மிசையே எய்தி  கனைகடல் இலங்கை புக்கான்

அகன் உற்ற காதல் அண்ணல்,  அலங்கல் வீடணன், சென்று, அன்றே.

Vibheeshana took with him on his Pushpaka Vimana, Guha, Sugreeva and others bound for Kishkinta and dropping Guha in his city and Sugreeva and others in Kishkinta, flew into Lanka accompanied by his Rakshasa aides.

 

Rama reigns the world, from his throne in Ayodhya:       

 

அய்யனும் அவரை நீக்கி,  அருள்செறி துணைவரோடும்

வய்யகம் முழுதும் செங்கோல் மனுநெறி முறையில் செல்ல,

செய்ய மா மகளும் மற்றச்  செகதல மகளும் சற்றும்

நய்யுமாறு இன்றிக் காத்தான், நானிலப் பொறைகள் தீர்த்தே.

 

Rama, letting go of his distinguished guests, ruled over the world with his reign not faltering even a wee bit from the governance prescriptions of Manu, without causing even the smallest distress to the Goddesss of Wealth and Mother Earth, aided by a wise and exalted council.

 

உம்பரோடு இம்பர் காறும், உலகம் ஓர் ஏழும் ஏழும்,

‘எம் பெருமான் ‘என்று ஏத்தி இறைஞ்சி நின்று ஏவல் செய்ய,

தம்பியரோடும் தானும்  தருமமும் தரணி காத்தான்

அம்பரத்து அனந்தர் நீங்கி, அயோத்தியில் வந்த வள்ளல்.

 

Rama, having descended from his serpent bed on Thirupparkadal,  all the celestials and the earthlings, all beings in the fourteen worlds adoring him and vying to be of service to him, governed the worlds along with his brothers, according to the codes of Dharma.

 

Sage Valmiki asserts that Rama reigned for ten thousand years - dashavarShasahasrANi rAmo rAjyamakArayat.

 

Shall we conclude this exhilarating, elevating literary and devotional journey through the greatest epic that the world has been endowed with, with this laudatory words from Sage Valmiki of Rama and his Rama Rajya?

 

रामो रामो राम इति प्रजानामभवन् कथाः |

रामभूतं जगाभूद्रामे राज्यं प्रशासति ||

raamo raamo raama iti prajaanaamabhavan kathaaH |

raamabhuutaM jagaabhuudraame raajyaM prashaasati

 

While Rama ruled the kingdom, the talks of the people centered round Rama, Rama and Rama. The world became Rama's world.

 

Whoever recites this epic shall defeat death and gain the ultimate world:  

 

இராவணன் தன்னை வீட்டி, இராமனாய் வந்து தோன்றி,

தராதலம் முழுதும் காத்து,  தம்பியும் தானும் ஆகப்

பராபரம் ஆகி நின்ற  பண்பினைப் பகருவார்கள்

நராபதி ஆகி, பின்னும்  நமனையும் வெல்லுவாரே.

 

Whoever recites or listens to the attributes of That One, who, arriving on this earth as Rama and destroying Ravana the evil and along with His brothers protected and ruled the whole of this earth – the epic Ramayana – shall defeat death and become the lord of the celestials.

 

This verse – source unknown – also hails the reciting and listening to of the epic as the assured source of gaining immortality and godhood:

 

‘வடகலை, தென்கலை, வடுகு, கன்னடம்

இடமுளபாடையாதொன்றின் ஆயினும்

திடமுளரகு குலத்து இராமன் தன் கதை

அடைவுடன் கேட்பவர் அமரர் ஆவரே! ”

 

(வடகலை, தென்கலை refer to Sanskrit and Thamizh respectively – not the two denominations of Sri Vaishnavas.)

 

We have all read this epic now with great intent and serious devotion. May the Grace of that Rama, the most lovable of all characters that adorned history, devotional poetry and folklore, be conferred on each one of us, our loved ones, our friends and everyone who we could bring within the ambit of our minds – the whole of this creation.

 

SRI RAAMA RAAMA RAAMETHI, RAME RAAME, MANORAME.

SARVE JANE SUKHINO BHAVANTHU.